Het speelt nu al een hele tijd de woningnood. We zetten het even voor jou op een rijtje en geven je uiteindelijk antwoord op de vraag: waarom hebben starters moeite met het financieren van een woning?

De woningnood

Want hoe is de woningnood ontstaan? De woningnood waar we nu last van hebben is het

gevolg van een aantal oorzaken die de afgelopen jaren hebben plaatsgevonden. In 2008 was er een crisis. Toen stonden er zelfs koopwoningen leeg. Dat kan je je nu niet meer voorstellen. Het wordt nog gekker, de huizenprijzen daalden in de crisis zo erg dat mensen hun koophuis met verlies verkochten. Ook woningcorporaties verkochten sociale huurwoningen omdat er daar te veel van waren. Maar doordat het de afgelopen jaren economisch goed ging daalde de hypotheekrente. Hierdoor is het voor veel makkelijker geworden om een huis te kopen. Want minder rente betekent minder maandlasten en dan kun je meer lenen.

Door de crisis zijn er ook minder huizen gebouwd en zijn er minder nieuwe bouwlocaties ontwikkeld. Deze sporen zie je nu nog. Doordat er een tekort is aan nieuwbouw en nieuwbouwlocaties kunnen we niet voldoen aan de vraag naar woningen.

Wat hier nog bovenop komt (we horen je zuchten) is dat er de afgelopen jaren een hogere migratie was dan tijdens de crisis van 2008. Deze mensen vroegen asiel in Nederland en kregen huisvesting. Daarnaast blijven ouderen langer in hun eigen huis wonen. Dit komt omdat ouderen aangemoedigd worden om langer op zich zelf te wonen. Ook blijven ouderen langer fit en zijn er strengere voorwaarden gesteld om een woning te krijgen in een zorginstelling. Hierdoor werd het aantal personen per huishouden ook kleiner. Met als gevolg dat er meer woningen bezet waren met minder personen.

Verkopersmarkt

Volgens hypotheekadviseur R. van Wijhe zitten we nu in een verkopersmarkt dat houdt in de verkopende partij de prijs voor bepaalde goederen of diensten kunnen bepalen. Dit komt omdat er veel vraag is maar weinig aanbod. Dan hebben de verkopers een gunstige marktsituatie. “Een verkopersmarkt is gunstig voor de verkopers van een woning. Het aantal woningen dat te koop staat is gering.” Het kleine aantal woningen dat beschikbaar is komt dus doordat er weinig nieuwbouw van de grond komt. “Voor starters is een verkopersmarkt ongunstig”, vervolgt van Wijhe, “Want de prijzen worden door de grote vraag omhooggedreven. Hierdoor zien vele starters de mogelijkheid om een woning te kopen verminderen.” Volgens van Wijhe blijven er ook veel mensen zitten in hun koophuis. “De doorstromers blijven zitten. Dit komt doordat het verkopen van je huis voor hen geen zin heeft. De winst die zij behalen bij het verkopen, zijn ze daarna kwijt bij de aanschaf van een nieuw huis.”

Week van de Starter

Op 28 september 2020 ging Week van de Starter van start. De overheid liet een persbericht publiceren. Ook lanceerde ze de website www.startenopdewoningmarkt.nl. Floor Guldemond, woordvoerder van Starten op de woningmarkt, vertelt ons over het initiatief. “De website is bedoeld om de informatiepositie van starters te verbeteren. De website voorziet in de behoefte van starters om alle informatie op één centrale plek te vinden. Op de website vinden starters betrouwbare en complete informatie over de mogelijkheden die er voor hen zijn op de koop- en huurmarkt.” Ook zijn er op de website checklists, stappenplannen en professioneel advies van woningexperts te vinden.

Volgens Guldemond is de positie van de starter erg lastig. “Het belangrijkste feit is dat het aanbod van (starters-)woningen beperkt is en de concurrentie heel groot.” Mevrouw Guldemond vervolgt, “Daarnaast heeft het ook te maken met de financiële positie van starters, die bijvoorbeeld niet genoeg spaargeld hebben voor de kosten koper, en/of niet genoeg spaargeld hebben om te kunnen overbieden. Iets wat in deze verkopersmarkt inmiddels heel gebruikelijk is.”

Startersmonitor

Om beter inzicht te krijgen in wat starters zoeken tijdens hun zoektocht heeft de overheid in samenwerking met marktpartijen, zoals Huurwoningen.nl, De Hypotheekshop en De Hypotheker, een startersmonitor opgezet. Dit is een jaarlijks terugkerend onderzoek om inzicht te krijgen in welke woonwensen ze hebben, welke obstakels zij bij hun zoektocht naar passende woonruimte tegenkomen en hoe zij zelf hun situatie zien.

Ruim 6.300 consumenten hebben meegedaan met dit onderzoek. De startersmonitor stelt het volgende: “Slechts een derde geeft zichzelf een kans van slagen en meer dan de helft woont nu niet naar tevredenheid. Ook past een groot deel de woonwens aan, zoekt één op de twee langer dan een jaar en wonen veel starters langer thuis dan gewenst.”

Starters in Overijssel

Starters in Overijssel zoeken veelal samen met hun partner een woning en willen deze ook samen bekostigen. Landelijk is dit minder populair en zegt de meerderheid alleen te zijn bij het financieren. Maar liefst 71 personen van 162 Overijsselaren willen graag vanuit hun stad of dorp naar een woonwijk van een grote stad verhuizen, zoals Zwolle, Deventer of Enschede. Dit is opvallend want landelijk ligt dit percentage een stuk lager. Een derde van de van deelnemers uit Overijssel woont nog bij hun ouders of verzorgers. 85% hiervan geeft aan dat dit komt doordat ze geen geschikte woning kunnen vinden en alle 71 Overijsselaren geeft aan liever op zichzelf of met anderen te wonen dan zijn of haar ouders.

Al met al

De woningnood heeft verschillende oorzaken. De crisis van 2008, hogere migratie en ouderen die langer op zichzelf wonen. Het is voor starters daarom een uitdaging om een geschikt huis te kopen of huren. Daarnaast hebben starters veel concurrentie op de woningmarkt en hebben ze financieel vaak niet alles mee. Leningen voor de studie of een te laag inkomen spelen vaak een rol in de afwijzing. Nu er bijna een nieuwe regering is zal het tekort aan woningen hopelijk de komende jaren afnemen.

Illustraties: Pixabay, mohamed_hassan