Iedere week publiceert de redactie de rubriek ‘Vragen op Vrijdag‘, waarbij er antwoord gegeven wordt op drie lezersvragen. Deze week gaan de vragen over het thema: kopen in Overijssel. 

Hoe kan het dat koopwoningen zo lastig te krijgen zijn voor starters, waardoor blijven de huizenprijzen steeds stijgen en welke invloed heeft een makelaar hierop?

Vraag 1. Waarom zijn koopwoningen zo lastig te krijgen voor een starter?

Een koopwoning is voor een starter moeilijk te krijgen. Dat heeft grotendeels te maken met de stijgende woonlasten. Die woonlasten moeten zorgen voor de balans tussen huizenprijzen en de hypotheekrente. Doordat er een tekort is aan woningen, blijven de prijzen stijgen. De hypotheekrente daalt wel, waardoor de woonlasten betaalbaar blijven voor huidige woningbezitters. Maar de woonlasten blijven over het algemeen stijgen, en daar hebben dan vooral starters last van.

Dat komt vooral doordat huizenbezitters in het verleden voor minder geld een eerste woning konden kopen en bij het verkopen van hun huis profiteerde van een prijsstijging. Daardoor kunnen zij ook weer makkelijker terecht op de woningmarkt, terwijl een starter helemaal aan het begin staat. Waar die huizenbezitter dus heeft geprofiteerd van de prijzen in het verleden, moet de starter nu dus ook de volle mep betalen. Daar komt ook nog eens het overbieden bij kijken. Zo betaal je in Overijssel voor een appartement gemiddeld 17.500 euro extra neer.

Vraag 2. Hoe kan het dat de huizenprijzen maar blijven stijgen?

Overal in Nederland blijven de huizenprijzen stijgen, zo ook in Overijssel. Gemiddeld wordt er in het derde kwartaal van dit jaar 355.000 euro neergelegd voor een koopwoning in deze provincie, een stijging van zo’n 18 procent ten opzichte van vorig jaar in hetzelfde kwartaal. Er worden meerdere redenen genoemd waarom de huizenprijzen blijven stijgen: een groot tekort aan woningen, hoge vermogens, maar vooral ook de lage rente.

1. Tekort aan woningen: Het tekort aan woningen wordt hoofdzakelijk genoemd als één van de problemen van de stijgende huizenprijzen. Er is namelijk meer vraag dan aanbod. Dat is ook terug te zien in de cijfers, waaruit blijkt dat het gemiddelde woningtekort in Overijssel op 2,3 procent van de bestaande woningvoorraad ligt. Daarbij gaat het om een totaal van 11.713 woningen die tekort komen in deze provincie. Het bouwen van die woningen brengt het woningtekort terug, maar daarmee zullen de prijzen niet meteen dalen.
2. Hoge vermogens: Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek is het vermogen van Nederlanders nog nooit zo hoog geweest en daar speelt de stijging van de huizenprijzen een belangrijke rol in. Dat komt doordat de woning vaak een groot deel van ons vermogen is, in 2019 namelijk zo’n 60 procent volgens het CBS. Bij hoge huizenprijzen geven we daarom ook makkelijker geld uit, omdat we ons dan rijker voelen. Bij lage huizenprijzen letten we juist meer op ons geld en geven we minder uit.
3. Lage rente: Dan is er nog de hypotheekrente. Een hypotheek kan je zien als een lening voor je woning, en daarover moet je nog rente betalen. In de afgelopen zes jaar is er een sterke daling te zien in de hypotheekrente. Waar deze vorig jaar nog op 1,48 procent lag, ligt de rente aan het begin van dit jaar op 1,23 procent. Dat klinkt gunstig, want een lage hypotheekrente zorgt er ook voor dat je minder hypotheeklasten hebt. Maar zo werkt dat dus niet, want doordat mensen meer kunnen lenen, wordt er ook meer geboden. Daardoor stijgen de huizenprijzen juist nog meer.

Doordat het nog steeds goed gaat met de Nederlandse economie, lijkt er weinig te veranderen aan de prijzen van de woningmarkt. Pas als we weer in een recessie zitten, waarin onze economische groei lager is dan het gemiddelde, zullen hoogstwaarschijnlijk ook de huizenprijzen weer dalen, net zoals in het verleden (financiële crisis 2008, oliecrisis eind jaren ’70/ begin jaren ’80, red.) al eens heeft plaatsgevonden. Dat er weer een recessie komt is zeker, maar wanneer die zal komen is niet te voorspellen.

In onderstaande grafieken is de stijging van de huizenprijzen in Nederland en Overijssel te zien door de jaren heen. Hierbij gaat het om appartementen en eengezinswoningen.

Vraag 3. Welke belangen heeft een makelaar bij de stijgende huizenprijzen?

Niet alleen voor woningzoekenden, maar ook voor makelaars is de krappe woningmarkt een probleem. Doordat er weinig woningen zijn, maar wel veel makelaars, is het lastig om geld te verdienen. Een makelaar verdient pas geld als ze een huis hebben aangekocht of verkocht, alleen dat is bijna niet te doen. Op zo’n moment moet een makelaar het hebben van het geven van adviezen en taxaties (het inschatten van de waarde van een huis, red.), maar daar redden ze het niet mee.

Ook makelaars proberen op allerlei manieren aan hun geld te komen, en dat gaat niet altijd op een eerlijke manier. Een veel voorkomende klacht is dat makelaars informatie doorspelen over het hoogste bod vlak voordat de inschrijvingen sluiten, waardoor een andere koper daar weer overheen kan gaan bieden. Daar is ook een meldpunt voor opgericht door Vereniging Eigen Huis. Zij zien dat de meeste meldingen vooralsnog uit de grote steden komen en dat daar een gebrek aan transparantie is. Volgens de vereniging is het aan de politiek om hier duidelijke regels voor op te stellen.

Bronnen: De Correspondent, Metro, BNR, NOS, CBS, MarketUpdate, EénVandaag, RTL Nieuws

Meer weten over de woningnood in de provincie Overijssel? Een overzicht van het laatste nieuws vind je op Publiekplein. Volg ons ook op Facebook en Instagram voor de laatste updates. Zelf ook te maken met de woningnood in de provincie Overijssel? Laat het ons dan vooral weten via social media of de mail.