Projectgroep Plek voor Meiden in gesprek bij jeugd- en jongerencentrum Don Bosco

‘Ik ben zelf ook wel een paar keer lastiggevallen in het Matenpark’, vertelt de 18-jarige Jessie Ski uit Apeldoorn. Veel tienermeiden en andere jongeren geven aan zich onveilig te voelen in en rondom het park. Gemeente Apeldoorn zet zich in voor deze doelgroep. Project Plek voor Meiden en Project Veilige Steden moeten ongewenst straatgedrag voorkomen en zorgen voor veilige buitenruimtes voor meiden.

Ervaringen van jongeren

‘Wij zitten in onze schoolpauze wel eens buiten op een bankje in het park en laatst kwam een ex-gevangene ons lastigvallen’, vervolgt Jessie. ‘Hij kwam bij ons staan en vroeg of wij ons telefoonnummer wilde geven. Toen we aangaven dat we minderjarig waren en ons nummer niet wilde geven, schoot hij ook best wel uit zijn slof.’

‘Er zijn bepaalde figuren die ook andere jongeren op klaarlichte dag hebben lastiggevallen’, vertelt Jessie over ongewenst gedrag in het Matenpark. Veel jongeren voelen zich volgens haar niet veilig in het park. ‘Als jongere fiets je daar best wel vaak doorheen als je naar school of sport moet. ‘s Avonds is daar geen verlichting en dus voelen veel jongeren zich daar onveilig.’ Samen met een aantal andere jongeren, gaat Jessie hierover in gesprek met de jongerenwerkers van jeugdcentrum Don Bosco in De Maten. ‘We kwamen tot de conclusie dat daar iets aan gedaan moest worden en toen kregen we te horen dat de gemeente een project wilde starten om het Matenpark meer comfortabel voor meiden te maken.’

Ook in de rest van Nederland komt ongewenst straatgedrag nog regelmatig voor. 15% van de Nederlands van 15 jaar en ouder geeft aan soms of zelfs vaak respectloos behandeld te worden op straat, blijkt uit de Veiligheidsmonitor 2023 van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Jongeren en jongvolwassenen in de leeftijdsgroep 15-25 jaar krijgen het vaakst te maken met dit ongewenste gedrag op straat.

Project Plek voor Meiden  

‘Wat wij denken dat standaard is in openbare ruimte, is heel vaak op een mannelijke viewpoint gebaseerd’, zegt Linda Hooijer, programmamanager van Project Plek voor Meiden. ‘We zijn hierover gaan brainstormen met de hogeschool Arnhem en Nijmegen (HAN). Ik kwam erachter dat de provincie Gelderland subsidies had voor speciale participatieprojecten in kwetsbare wijken. Toen heb ik een voorstel geschreven, kregen we de subsidie om het project in te richten en sindsdien zijn we gestart.’

In december 2023 startte het Project Plek voor Meiden, met als doel: erachter komen wat tienermeiden leuk vinden in buitenruimte en wat zij nodig hebben om zich veilig en thuis te voelen. Veilige buitenruimten draagt volgens Hooijer bij aan het voorkomen van ongewenst gedrag op straat. Het project richt zich hierbij op twee wijken in Apeldoorn: De Maten en Noordoost.

‘We zijn nog steeds stappen aan het maken in het proces. Door interviews af te nemen met meiden van de leeftijd 13 tot en met 23 jaar, hebben we een beter inzicht in hoe zij de openbare ruimte ervaren.’ De uitkomsten van deze gesprekken noemt Hooijer schokkend. ‘Het ging voor een groot deel over het Matenpark, waarbij sommige meiden minder naar buiten gaan omdat zij zich niet welkom of veilig voelen. Het klinkt allemaal best hard, maar het is echt gewoon zo. We moeten er wat aan doen.’

‘Alle meiden geven aan zich niet thuis te voelen in de openbare ruimte in De Maten’, vervolgt Hooijer. ‘Wat ik daar globaal uit kan
halen is dat de meiden het prettig zouden vinden als er een betere sociale opstelling wordt gecreëerd en er meer hangtoestellen komen. Je hebt natuurlijk ook meisjes die voetballen en basketballen, maar zij zeggen zelf ook dat als je een sportveld neerzet er alsnog allemaal gasten komen, waardoor zij daar niet gaan zitten.’

De 18-jarige Jessie is als één van de vlogmeiden het gezicht van dit project. ‘Door vlogs te maken op bijvoorbeeld Instagram komt het dan beter bij onze doelgroep terecht. We weten allemaal dat het Matenpark een probleem is en zo hebben we als jongeren kans om inspraak te hebben.’ Zo delen de meiden video’s op het Instagram-account van Don Bosco De Maten om te laten zien welke plekken in het Matenpark een ‘hotspot’ of juist een ‘notspot’ zijn.

Bewustwordingscampagnes

Hooijer heeft ook meegeschreven aan het programma van het project Veilige Steden, waar de gemeente Apeldoorn sinds begin maart aan meewerkt. Dit project is erop gericht om vrouwen en meisjes veiliger te laten voelen op straat en tijdens het uitgaan. ‘Zo zijn we nu bezig met het voorbereiden van een bewustwordingscampagne in de vorm van een naroeptunnel. We willen eigenlijk naroepen op straat in scène zetten, maar het moet niet alleen een imitatie van ongewenst gedrag worden. Er moet ook reactie mogelijkheid zijn en informatie gegeven worden.’ Waar de naroeptunnel precies geplaatst zal worden, is nog niet zeker. Volgens Hooijer zou de tunnel bij de Eglantier of juist in een winkelcentrum goed passen, omdat daar veel bewoners langskomen.

De naroeptunnel zal volgens Jessie bijdragen aan minder ongewenst gedrag op straat. ‘Ik denk dat mensen meer realisatie krijgen dat dit soort dingen echt gebeuren. Het is best genormaliseerd dat meiden nageroepen worden, wat echt niet hoort. Het maakt hen oncomfortabel.’

Concrete veranderingen in De Maten blijven nog uit, merkt Hooijer op. ‘Ik zou heel graag een aangepast ontwerp van het Matenpark willen, waar de stem van meiden al in is meegenomen. Echt hands-on dus. Helaas gaat dat superlangzaam.’  Jessie hoopt ook dat er snel aanpassingen komen in het Matenpark. ‘Ik heb zelf ook aangegeven dat verlichting heel fijn zou zijn voor in de avond. Dan kan je je omgeving zien en dat lijkt mij al een hele geruststelling.