Aan het begin van de 20^e eeuw is er vanwege de bloeiende textielindustrie in Enschede een grote vraag naar goedkope arbeiderswoningen. Om de enorme vraag op te lossen bouwt de stad een nieuwe wijk genaamd Pathmos. Met de opbouw van deze wijk wordt er rekening gehouden met de toevoeging van meerdere voorzieningen. Dit moet dan ook een leef kwaliteit aan de bewoners garanderen.

Pathmos wordt in totaal voorzien van 22 winkelwoningpanden. Deze worden geplaatst op de meest cruciale plekken van de wijk. Op de hoeken en in de belangrijkste straten verschijnen onder andere: een slagerij, groenteboer en bakker. Wanneer wij nu in de wijk kijken zijn deze winkels er alleen al jaren niet meer te vinden. Bijna alle voorzieningen verdwenen namelijk door onder andere de opkomst van de supermarkt. Winkels konden niet meer concurreren en waren soms zelfs verplicht om daardoor hun deuren te sluiten. Maar welke winkels in Pathmos hebben nou hun deuren dicht gedaan?

Waar zitten de winkelwoningen precies?

Winkelwoning 1: Pathmossingel 106 en 108

Enkele winkelwoningpanden in de wijk Pathmos maken deel uit van de dertig gemeentelijke monumenten. Eén van deze monumenten staat op de Pathmossingel. De hoekwinkel wordt tussen 1915 en 1920 gebouwd en valt in vergelijking met de rest van de Pathmossingel meteen op. Het gebouw is te herkennen aan de twee torentjes die zich op de hoeken van het pand bevinden. Momenteel bevindt Galerie Rubens zich in de winkelwoning, maar deze galerie heeft er niet altijd gezeten.

Vroeger heeft de winkelwoning enorm veel functies tot zich genomen. Toch herkennen de meeste buurtbewoners dit pand nog steeds als buurtsupermarkt de Spar. Deze winkel stond jaren onder de naam van Arie jonker. In het deel van het pand naast de supermarkt heeft ook nog Van Zutphen bloemen en planten gezeten. Deze bloemenwinkel heeft dan ook behoorlijk wat profijt gehad van de mooie etalage die zich in het torentje bevindt.

Winkelwoning 2: Spinnerstraat 12

Ook de winkelwoningen aan de spinnerstraat staan op de monumentenlijst van gemeente Enschede. Deze winkelwoningen zijn te herkennen aan hun uitstekende gevels waar zelfs de namen van de oude winkels nog op staan. Zo staat op het pand aan de Spinnerstraat 12 nog steeds de naam Pit’s Bazar op de gevel geschreven. Het pand functioneert voor een lange tijd dan ook als winkel voor huishoudelijke- en luxeartikelen, speelgoed, ijzer en houtwaren. Pit’s Bazar blijft voor een hele lange periode in het pand zitten. In 1970 verandert alleen de naam van de winkel. Pit’s Bazar wordt Put’s Bazar, maar verder blijft de winkel hetzelfde.

Momenteel is Put’s Bazar alweer een lange tijd verdwenen. Het pand staat nog steeds in gebruik, maar functioneert niet meer als winkel. Op dit moment zit Focus in het gebouw. Dit is een hulpverlening die zich onder andere bezighoudt met de ondersteuning van jongeren, gezinnen en volwassenen.

Winkelwoning 3: Spinnerstraat 10

Het andere monumentale pand van de Spinnerstraat bevindt zich naast het oude pand van Put’s Bazar. Ook op de Spinnerstraat 10 staat er nog een winkelnaam op de gevel. Op deze gevel staat Ter Weele’s slagerij. Deze slagerij stond tot 2005 op de naam van Henk ter Weele. Zijn bedrijf was echter niet het eerste bedrijf dat zich in het gebouw vestigde. Tot 1953 bevindt slagerij Elfers zich in het pand. De slagerij wordt daarna pas overgenomen door de vader van Henk ter Weele. Zo’n twintig jaar na de overname neemt Henk de slagerij weer van zijn vader over. Onder zijn naam wordt de winkel voornamelijk bekend voor zijn worstproducten. Zelfs van buiten Pathmos kwamen klanten naar Ter Weele’s slagerij.

In 2005 sluit Ter Weele’s slagerij na een opstapeling van problemen zijn deuren. Zo raakt Ter Weele door de tweede renovatie van Pathmos veel vaste klanten kwijt. Daarnaast wordt de slagerij enorm getroffen door de opkomst van de supermarkt. Ter Weele kon simpelweg niet meer meeconcurreren.

Na het vertrek van Ter Weele’s slagerij heeft onder andere kringloopwinkel Kiek’n en Koop’n nog tijdelijk in het pand gezeten. De periode dat de kringloopwinkel in het winkelpand heeft gezeten was echter van korte duur. In 2022 maakt de kringloopwinkel namelijk plaats voor tattooshop Stingray.

Winkelwoning 4: Haaksbergerstraat 400

Tussen de jaren 1915 en 1920 worden ook aan de Haaksbergerstraat winkelwoningen toegevoegd. Een van deze winkelwoningenpanden bevindt zich op de Haaksbergerstraat 400. Het winkelpand staat vlak naast een van de ingangen van de wijk, weer op een cruciale plek dus. Momenteel Functioneert het pand als een kringloopwinkel. Kringloopwinkel Kiek’n en Koop’n heeft er alleen niet altijd ingezeten.

Na de bouw van de winkelwoning vestigt eerst familie Vogel zich in het pand. Zij gebruiken het voor hun rund- en varkensslagerij. Jaren later vertrokken zij en trok hier een nieuwe slagerij voor in plaats. Slagerij Koopmans neemt het over. Deze slagerij sloot na jaren alleen ook weer zijn deuren.

Winkelwoning 5: Pathmosstraat 1

Dit pand bevindt zich op het verlengde van de Willem de Clercqstraat. Het ene deel van het gebouw stond jaren onder de naam van Paul Lageweg. Hij was de eigenaar van een supermarkt. In het andere deel van dit pand bevond zich een gaswinkel. De naam Schepers gas is voor veel wijkbewoners dan nog steeds bekend. De gaswinkel zit tot 1973 midden in Pathmos. Daarna verdwijnt de winkel uit de wijk. Zo blijkt uit een artikel dat de Tubantia dat jaar schrijft dat Schepers al jaren zonder vergunning in Pathmos zit.

Na jaren leegstand van de winkelwoning wordt het pand nu weer gebruikt als woonhuis. De woningen zijn hun functie als winkel dan wel verloren, maar het aanzicht van het winkelpand is nog steeds hetzelfde.

Winkelwoning 6: Pathmosstraat 4

In dezelfde straat als de oude gaswinkel en supermarkt bevindt zich nog een winkelpand. Het is te herkennen aan de grote geboogde ramen die vroeger als een soort etalage dienden. In deze winkelwoning zit tot de jaren tachtig een elektronicazaak. De winkel stond onder de naam van Hilbert Timmerman. H. Timmerman b.v. verkocht dan ook elektronica als wasmachines, radio’s en koelkasten.

Na de sluiting van de elektrozaak wordt het pand ook nog enkele jaren benut als een buurtexpo. De eigenaar van deze expositie was Willem van Voorst. Hedendaags is deze expositie op een andere locatie te bezichtigen. De panden zijn nu namelijk in gebruik als woonhuizen.