“Het was alsof ik bij een familiereünie was waar ik niet thuishoorde”, herinnert Eva Vriend zich, terwijl ze voor een tsjokvolle zaal staat. Op de Koggewerf in Kampen hebben mensen zich verzameld om te luisteren naar de schrijfster van Het Eiland van Anna. Allereerst vraagt Eva aan haar publiek of er Schokkers in de zaal zijn. Een aanzienlijke hoeveelheid handen gaan de lucht in. “Goed, dan hoef ik jullie niet te vertellen wat Schokland is”, grijnst ze.

En dat hoeft ook niet. Het is een geschiedenis die zijn sporen heeft nagelaten in het Brunnepe van nu. Zo hangt er bijvoorbeeld aan de Noordweg 84 nog een oud straatnaambordje waarop staat ‘Schokkerbuurt’. Weggestopt tussen Noordweg 88 en het einde van de Schokkerstraat staat het laatste schokkerhuisje van Brunnepe. En voor wie de wijk via de Noordweg in rijdt, komt het welbekende Schokkermonument tegen.

Wanneer de handen weer zakken ontstaat er wat geroezemoes. Een aantal mensen beseffen zich dat de persoon naast hen ook Schokker is en schudden enthousiast de handen met elkaar. Het kost Eva wat moeite om de zaal weer stil te krijgen voordat ze haar verhaal vordert. Dan kan ze echt beginnen. Ze introduceert zichzelf als ‘polderkind’: een boerendochter die is opgegroeid in de Noordoostpolder.

“Het was een nieuw land”, zegt ze. “Niemand had er echt binding mee. Ik ook niet.” De jonge Noordoostpolder was in haar jeugd rond de vroege jaren zeventig nog niet zo bevolkt als nu.  Echte cultuur, geschiedenis of tradities waren er niet echt.

Het staat haaks op het verhaal van Anna Diender, een dochter van twee Schokkers die als eerste generatie opgroeide in Brunnepe. Schokland had ze nooit gezien, maar toch voelde ze zich door en door Schokker. Haar ouders en broers en zussen kwamen namelijk wél allemaal van Schokland. Die konden haar van alles vertellen en leren. Zo gaven zij de Schokkertradities door.  “Dat fascineerde mij ontzettend. Dat je zo’n band hebt met een klein stukje land waar je nooit bent geweest,” aldus de schrijfster.

Daarom is ze naar Schokland gegaan, dat tegenwoordig volledig is opgeslokt door de Noordoostpolder. Ze verbleef in een lichtwachterswoning, dat na de ontruiming van het eiland is gebouwd. Daar schreef ze het betreffende boek. “Daar kwamen weleens Schokkers op bezoek onder mij en daar ging ik dan mee praten”.

Het is opvallend om te zien dat die nostalgie nog steeds heerst onder de mensen met een Schokkerafkomst. Vele nazaten hebben erfstukken en verhalen van het eiland en voorouders uit Schokland. Zo vertelt Eva nog over een man die ondergoed had van zijn overgrootmoeder uit Schokland. Ze vertelt ook over het Kamper Schokkerkoor dat oude Schokkerliederen zong. Aan het einde van de avond vertelt Koggewerf vrijwilliger Reijer van ’t Hul over het schokkermonument. Hij leest een gedicht voor dat is geschreven in 2013 als protest voor het binnen de stadsmurenplaatsen van het schokkermonument.

Hier staat Harm Diender met vrouw Aal,

vol heimwee, vol verdriet.

Hoe schrijnend toch is hun verhaal,

maar klagen doen ze niet.

Ontvangst in Kampen was niet warm,

men vond ze raar, onguur.

De stadsen wilden Aal en Harm

niet binnen de stadsmuur.

Gewantrouwd werden ze, begluurd,

hier werd hun hart niet blij.

In Brunnepe, de Schokkersbuurt,

daar was men wel gastvrij.

Kijk naar zijn ogen, zie haar blik,

zo schokkend en ontzet.

Je ziet ze denken: welke stommerik

heeft ons hier neergezet?

Dit beeld schreeuwt om een juiste plaats,

dat is wat velen wensen.

Symbolisch staat het hier misplaatst.

DOE RECHT AAN DEZE MENSEN!

In 2014 werd het monument teruggeplaatst naar De Buitenhaven waar het in 1991 ook onthuld werd. Het is een voorbeeld van de levendigheid van het Schokkerverleden. Deze is nog altijd in beweging en zorgt nog voor reuring in de gemeenschap.

Wanneer Reijer zijn gedicht eindigt volgt er groots applaus van het publiek. De lezing is afgerond en mensen gaan naar huis. Een paar achterblijvers gaan met elkaar in gesprek met een biertje. Anderen gaan naar Eva toe om met haar te kletsen over Schokland, Schokkernazaten of laten een boek door haar signeren. Als een soort familiereünie komt het verleden eventjes weer tot leven.