Een snufje verbinding

Hoewel de zon nog maar net op is en de condens van de autoruiten langzaam verdampt, bruist het van de energie op basisschool De Zuidsprong. In de keuken van Power Enschede Zuid, een activeringscentrum, zitten enkele vrouwen om een grote keukentafel. Met een vrolijk ‘Goedemorgen’ begroeten ze elkaar. Langzaam druppelen één voor één dames naar binnen, waardoor er binnen tien minuten een bubbel van verschillende talen ontstaat: Syrisch-Arabisch, Turks, Nederlands. De keuken staat vol met vrouwen in verschillende kledingstijlen. De een draagt een zwarte jurk met een hoofddoek, terwijl een ander haar haren heeft bedekt met een doek en een kruis om haar nek draagt. Als laatste komt Samira binnen, een kleine dame met kastanjebruin haar, lichte ogen en een strakke zwarte bril. “Goedemorgen dames”, roept Samira terwijl haar stem de kamer vult. Haar accent verraadt haar Syrische ‘roots’. Ruim tien jaar geleden is Samira vanuit Syrië naar Nederland gevlucht. Na een lange reis eindigde ze in Enschede, herenigd met haar broer die hier al woonde. Samira zet twee volle boodschappentassen op tafel en loopt naar penningmeester Elbis, een Nederlands-Armeense vrouw met donkerblond haar en donkerbruine ogen. Samen bespreken ze de kosten van de boodschappen terwijl de rest van de vrouwen koffie of thee pakken en koekjes eten.

Het nieuws van de dag brengt een onverwachte wending: er is minder animo voor de lunches. Slechts tien mensen hebben zich aangemeld, in plaats van de gebruikelijke twintig tot vijfentwintig. “Voor hoeveel heb je gekocht?” vraagt Elbis. “Voor vijfendertig personen”, antwoordt Samira. Elbis kijkt bezorgd. “Zo, dat is wel heel veel. Ik kook eigenlijk nooit voor zoveel personen, jij wel?” Samira knikt en vertelt dat ze vaak voor familie kookt. Ondanks de tegenslag keert de rust terug. Er wordt buiten gerookt of binnen genoten van een kopje thee of koffie.

De wijzers van de klok staan op vijf over half tien en de rust maakt plaats voor het geluid van messen die op snijplanken kletteren. Samira staat aan het roer, maar iedereen weet zonder iets te zeggen wat hen te doen staat. Links van de tafel bewerken dames het gehakt, in het midden worden uien, knoflook en champignons gesneden, en rechts worden augurken in flinterdunne blokjes gehakt. Het lijkt alsof de vrouwen langzaam wakker worden door het voorbereiden van de ingrediënten. De ruimte vult zich met muziek, gelach en gepraat. Verschillende talen vloeien samen in een universele taal: de liefde voor koken. Terwijl iedereen druk bezig is, wordt er natuurlijk ook gepraat. Aan de ene kant van de tafel wordt er Arabisch gesproken, wat Elbis niet verstaat. Aan haar kant gaat het gesprek over eten. “Ik hoop dat we het redden met de tijd vandaag. Snap jij waarom er zo weinig aanmeldingen zijn? Het is toch een lekker recept?” vraagt Elbis. Enkele dames halen hun schouders op. “Het is wel lekker, maar waarom geen eten van onze cultuur? Dat is nog lekkerder!” zegt iemand. Elbis knikt instemmend. “Ja, vooral de linzensoep van jou, Samira. Die maken we toch ook klaar voor kerst?” Samira kijkt vragend op. “Ja, voor het voorgerecht,” bevestigt ze.

De magen beginnen te rommelen bij de gedachte aan het menu: champignonsoep en de virale ‘Big Mac taco’s’. Na driekwartier sissen de eerste taco’s in de hete, ingevette pannen. De geur van rundergehakt, zout, peper en ui vult langzaam de keuken. De warmte van de pannen wordt doorbroken door de koele herfstlucht die vanuit het grote open raam naar binnen waait. Terwijl er wordt gebakken, wordt er tussendoor nog een kopje koffie geschonken tegen de kou. Al gauw zijn de eerste taco’s klaar. Elbis en Samira bespreken de opbouw van de ‘Big Mac’ taco’s. Samira laat Elbis achter met de taak en gaat zelf weer bij het fornuis staan.

“Kijk, dit is mijn dochter,” zegt Elbis trots, terwijl ze een foto van haar zestienjarige dochter laat zien. “Handjevol hoor, ze is echt brutaal!” De andere vrouwen lachen. “Ze is wel een hele slimme meid, ik ben echt trots op haar.” Elbis kijkt naar de klok. “Samira, moet de soep niet gemaakt worden? Het is bijna tijd! Nog een half uurtje.” “Ik heb die soep nog nooit gegeten,” vertelt iemand aan tafel. “Nee, ik ook niet. Ik ben benieuwd of het lekker is,” antwoordt Elbis.

Een gezellige sfeer hangt in de keuken. Er wordt druk gebakken, gevouwen en gepraat. De een vraagt wat in het Turks, de ander antwoordt in het Arabisch. Ze verstaan elkaar niet altijd, maar begrijpen elkaar wel. Desnoods overleggen ze in de paar woorden Nederlands die ze kennen. De verschillende talen vloeien door de keuken. Ondanks dat er gebrekkig Nederlands wordt gesproken, verstaan ze elkaar goed. Er wordt gegrapt en gelachen, gezongen en gedanst.

Het is half twaalf en Samira zet een grote soeppan op het fornuis. Terwijl Elbis de laatste taco’s opvouwt, vertelt ze dat ze al tien jaar bij de kookgroep zit samen met Samira. “Tien jaar alweer, dat voelt echt niet zo. De kookgroep beviel me wel. De groep is gezellig en het koken vind ik leuk. Wat mij ook aantrok was het samenkomen en de verschillende culturen en elkaar leren kennen. Dat is waarom ik gebleven ben. Samira, wist je dat we hier al tien jaar zitten?” “Tien jaar? Nee, nee,” antwoordt Samira.

Het is zes minuten voor twaalf en al het eten is klaar. Meer dan vijftig taco’s en twee liter champignonsoep staan klaar om opgegeten te worden. Een gedeelte is voor de dames zelf en het andere gedeelte voor de vrijdaglunch in wijkcentrum De Magneet. Precies om twaalf uur komt Joske, manager van het wijkcentrum, binnen om de lunch op te halen. Met het eten eenmaal opgehaald, is het voor de dames ook tijd om zelf te gaan eten. De knorrende magen worden gesust terwijl de groep samen aan tafel zit te lunchen. De rust keert terug. Na het eten hoeft er geen woord te vallen. De dames staan automatisch op en iedereen doet zijn eigen schoonmaaktaak. Het leven komt weer tevoorschijn, er wordt gelachen en gedanst.

Het is tijd voor afscheid. Eén voor één zeggen ze elkaar gedag en verdwijnen de wijk in. Bovenaan de hemel staat de zon waarvan de stralen de grond verwarmen. Van buitenaf lijkt er weinig te gebeuren op basisschool De Zuidsprong. De lichten zijn uit en de deuren zijn op slot. De geur van het eten verdampt langzaam in de gangen van de school. De rust keert terug op De Zuidsprong.