De gouden drijfveren van Zutphense kruidenier: klantcontact en duurzaamheid

Myrthe klapt haar houten krijtbord uit en zet hem op de stoep neer. Na een blik geworpen te hebben op de met kasseien ingelegde straat opent ze de wit geverfde deur van haar winkel. Er klinkt een belletje boven haar als ze binnen een stap zet op het krakende hout. Een paar minuten later loopt de eerste klant naar binnen, net terwijl Myrthe een knopje indrukt op haar glimmende zilveren koffiemachine. “Hetzelfde recept als vorige week, neem ik aan?” lacht Myrthe terwijl ze het bruine gekreukte papieren zakje van de klant aanpakt. Een zelf meegebrachte verpakking, dat ziet ze graag. Ze vult het zakje met cashewnoten terwijl ze met haar klant over het heerlijke weer kletst. De wijzer van de oude weegschaal geeft driehonderd gram aan en Myrthe tikt een bedrag in op de kassa. De klant krijgt haar zakje terug en verlaat met een brede glimlach de winkel. Ze is niet de enige: een leuk praatje maken geeft Myrthe een goed gevoel.

Aan de horizon zijn drie torens te zien die in het wolkendek prikken. Ze zijn te vinden in de plek die vroeger bekend stond als een belangrijke Hanzestad: Zutphen. De met kasseien ingelegde straten verbinden oude gebouwen met de kade van de sterk stromende IJssel. Er zijn niet alleen torens, maar ook kleine ambachtelijke winkels in de oude gebouwen, die aan grachtenpanden doen denken. Ze zijn hoog, volgestopt met witte kozijnen en beschikken soms zelfs over een oude hijsbalk. Wie de Lange Hofstraat inloopt, volgt de aromatische geur van noten en specerijen. Deze walm zal leiden naar een pittoresk pandje dat genesteld is in de schaduw van de bekende Wijnhuistoren. Het is de kruidenierszaak van Myrthe Neuman, die al langer onderdeel is van het drukke straatbeeld van Zutphen.

Een aantal jaar eerder bestond deze winkel nog niet. De onderneemster, oorspronkelijk uit Amsterdam, begint op straat haar kruidenierswaren te verkopen. Noten en specerijen liggen in grote bakken opgestapeld onder het doek van haar kraam. Aan een haakje hangen tientallen papieren zakjes, waar Myrthe eigenlijk haar twijfels over heeft. Het is eigenlijk bizar dat dit allemaal weer weggegooid wordt, denkt ze. Dan gaat de knop om: een week later begint ze vol goede moed mensen aan te sporen om hun eigen verpakking mee te nemen. Haar vaste klanten kijken raar op als ze het horen en lopen weer weg met hun gedroogde abrikozen in een nieuw zakje. Het idee slaat nog niet aan, dus geeft Myrthe korting wanneer mensen wél een eigen verpakking meenemen. Ze houdt hoop dat het ooit aan zal slaan.

Inmiddels loopt Myrthe rond in haar eigen zaak, geheel verpakkingsvrij. Verschillende vloeistoffen zitten in grote glazen potten, die in open kasten tegen de witte muur staan. De potten beschikken over een klein kraantje, zodat de inhoud afgetapt kan worden. Naast de kasten staan allerlei kleine potten op een plank aan de muur, met specerijen in alle kleuren van de regenboog. Kleine stickers op de potten verklappen wat er in zit, van paprikapoeder tot gember. Myrthe pakt een kop dampende koffie bij de koffiemachine weg en zet hem op een klein dienblaadje. Daarnaast ligt een schaaltje met een aantal Zweedse biologische snoepjes erin, die ze onlangs ontdekt heeft. Met haar dienblaadje loopt ze over een krakende houten wenteltrap naar boven, die achter de toonbank verstopt staat. Ze komt op een kleine zolder terecht, die omgetoverd is tot een knus zithoekje. Net als ze wil neerploffen op een comfortabele stoel, klinkt het belletje boven de deur van de ingang.

“Duurzame eierdozen? Wat zijn dat voor dingen?” Een klant kijkt moeilijk en staat ongemakkelijk voor de toonbank. “Een papieren zak kan toch ook wel gewoon?” Myrthe pakt een doosje erbij en tikt hem een aantal keer op het hout. “Daar moeten weer bomen voor omgehakt. Deze zijn volledig gerecycled en duurzaam, kijk eens hoe stevig!” De klant loopt alweer richting de uitgang en lijkt nog niet helemaal overtuigd. “Geweldig,” zegt hij sarcastisch terwijl hij de krakende deur openduwt en kort zijn hoofd schudt. Myrthe kijkt hem geamuseerd na en legt het eierdoosje weer terug op zijn plek. Nog niet iedereen is overtuigd van het verpakkingsvrije concept.

Ze keert terug naar de comfortabele stoel op het zoldertje, die al op haar wachtte. Trots kijkt ze neer op haar winkel, terwijl ze kleine slokjes koffie neemt. Ze is blij dat ze de keuze gemaakt heeft om een winkel te openen, want nog eens tien jaar op de markt staan zou haar fysiek te zwaar worden. Ze denkt terug aan haar pop-upwinkel, drie deuren verderop. Dat ging zo goed, dat ze besloot om op een vaste plek te gaan zitten. Vier minuten later loopt ze weer de trap af om een klant te helpen, die haar glimlachend begroet. Hij heeft een leeg potje in zijn handen en begrijpt overduidelijk het verpakkingsvrije idee. Het kraantje van een vat met stroop wordt opengedraaid en de vloeistof druipt langzaam in het potje. “Dit is net als vroeger. Toen kwam ik als kind bij een kruidenier en kon ik ook siroop uit een groot vat tappen,” vertelt hij. Glimlachend betaalt hij en zwaait nog even voor hij naar buiten loopt. Weer kijkt Myrthe tevreden toe, die genoten heeft van het nostalgische verhaal.

Er komt een toerist de winkel binnen, op zoek naar een specifiek product. Ze is nog nooit eerder in de winkel geweest en is dus niet bekend met het verpakkingsvrije concept. Maar gelukkig is Myrthe daar op voorbereid. “Ik heb natuurlijk ook gewoon een papieren verpakking voor u,” vertelt Myrthe als de klant het bord leest waarop ‘verpakkingsvrije winkel’ staat, “maar dat kost wel iets extra.” De klant neemt het zakje aan en bedankt Myrthe voor ze naar buiten loopt. Ze houdt de deur nog open voor een nieuwe klant, die een bekende van Myrthe blijkt te zijn. Ze kent haar nog van de tijd dat ze nog op de markt stond en begint meteen met haar te kletsen. De half volle kop koffie op het zoldertje is inmiddels koud geworden.

Myrthe is tevreden over hoe haar winkel tegenwoordig draait. Ondanks dat ze niet meer op de markt staat, werkt deze nog wel in haar voordeel. Veel mensen die op donderdag de markt bezoeken, komen ook nog snel even bij hun favoriete kruidenier langs. Als het buiten begint te schemeren loopt ze naar buiten om haar krijtbord weer in te klappen. Een geslaagde dag, want Myrthe heeft weer zo veel mogelijk gedaan om haar eigen ecologische voetstap zo klein mogelijk te houden. Ze denkt aan de leuke gesprekken met klanten als ze de deur op slot draait. Die gesprekken geven haar energie, net als het uitdragen van haar ambities voor duurzaam leven.