AMERSFOORT – “Waar mensen samenwonen, ontstaan soms conflicten. Buurtbemiddeling biedt buren een platform om in gesprek te gaan en samen oplossingen te vinden. ‘De oplossing moet echt uit de buren zelf komen,’ benadrukt Monique Prins, coördinator buurtbemiddeling Amersfoort.”

Zoals de naam doet vermoeden is buurtbemiddeling er voor buren. “Geluidsoverlast staat met stip op één, dat kan gaan om muziek die de buren aan hebben staan of kinderen die veel lawaai maken, of er wordt veel met stoelen geschoven, waar de onder- of bovenburen dan weer last van hebben.” Zo vertelt Monique Prins, coördinator van de buurtbemiddeling in Amersfoort. Geluidsoverlast is dus de meest voorkomende kwestie maar zeker niet de enige. “Er kan sprake zijn van roddelgedrag, pesten, treiteren, intimidatie, overlast van stank of van dieren, troep op straat, parkeerproblemen tot aan discriminatie, dus dat is zeer breed.”

Kruiskamp

Buurtbemiddeling wordt in Kruiskamp voor veel verschillende zaken ingeschakeld. Problemen lopen uiteen van geluidsoverlast tot zelfs bedreiging en intimidatie. Van het totaal aantal zaken vanaf januari 2024 tot heden, was er in 62 procent van de gevallen sprake van geluidsoverlast. Op de tweede plek stond pesten, treiteren, schelden, roddelen, lastig vallen of een verstoorde relatie met 56%. De lijst wordt compleet gemaakt door de volgende zaken:

• 44%, overlast van kinderen
• 25%, bedreiging en/of intimidatie
• 12%, stankoverlast
• 6%, tuin en/of buitenproblemen
• 6% Overlast van dieren
• 6%, rommel en/of troep

Het totaal is meer dan 100%, omdat er meerdere soorten overlast kunnen voorkomen in één casus.

Proces
Het proces begint soms met een doorverwijzing, maar nog vaker met direct contact of via instanties. Mensen komen bij buurtbemiddeling terecht via verschillende instanties, zoals de gemeente, politie, woningcorporaties of ze melden zichzelf aan. “Een buur meldt zich met een probleem, vervolgens neemt de coördinator contact op om kort uitgelegd te krijgen wat het probleem is en wat er speelt, maar ook om uit te leggen hoe het proces werkt. In dit gesprek wordt ook getoetst of die buur wel in gesprek wil, het vraagt ook wel een inspanningsverplichting. Het is zeker niet zo dat wij iets oplossen, en zeker niet naar de andere buur gaan om te vertellen wat de ander heeft gezegd en wat diegene als oplossing voor ogen heeft. Zo werkt het niet, mensen moeten echt bereid zijn om in gesprek te gaan.”

Het proces start met een intakegesprek waarin de eerste buur kan vertellen wat er speelt tussen hen en de buren. Op dat punt is het heel belangrijk om het luisterende oor te zijn maar ook om door te vragen. “Daarna gaan we kijken of de andere buur ook bereid is om zijn of haar verhaal te doen. Ook daar vindt dan een intakegesprek plaats. Vervolgens is stap drie dat beide buren, mits ze daar nog steeds voor open staan, samen aan tafel gaan voor een bemiddelingsgesprek op neutraal terrein. Daar wordt naar de toekomst gekeken, beide buren kunnen kort aangeven wat ze in het vertrouwelijke intakegesprek hebben verteld.”

De focus ligt dus op de toekomst, en niet blijven hangen in wat er fout gaat, maar meer kijken naar wat de buren aan oplossingen aandragen, waar ze allebei achter staan. Er wordt gekeken naar onderlinge afspraken die gemaakt kunnen worden, zodat buren in de toekomst gewoon weer prettig samen kunnen wonen.

Succes

Op de vraag of de buurtbemiddeling succesvol is als het conflict uit de lucht is, is het antwoord duidelijk. “Wij vinden alle stappen eigenlijk succesvol, ook al komt het niet tot een bemiddelingsgesprek, kan het alsnog zijn dat een buur denkt; ‘Ik ga toch eens op de koffie.’ Dan ontstaat er beweging en is dat voor ons al positief. Als we een intake hebben gehad bij de ene buur en de andere buur zegt: ‘Ik heb mijn verhaal gedaan maar ik voel er op dit moment niet zoveel voor om in gesprek te gaan’, dan is dat ieders recht, maar zien we toch dat er iets in beweging is gezet.”

Het is natuurlijk mooi als het hele proces doorlopen wordt, en er ook nog nazorg wordt verzorgd om te kijken of na een tijdje de afspraken stand hebben gehouden. Alle stappen in het proces kunnen dus leiden tot een positieve verandering. Gesprekken zetten mensen aan het denken, waardoor er een vaak positieve beweging gecreëerd wordt.

Het succes van een bemiddelingstraject is wel afhankelijk van de inspanning van twee partijen. Als één van de twee buren niet wil meewerken dan houdt het voor de buurtbemiddeling ook echt op. Buurtbemiddeling is er sowieso niet om oplossingen aan te dragen, alleen om het gesprek tussen twee partijen te begeleiden. Er wordt hierdoor een beroep gedaan op de zelfredzaamheid van mensen. Al worden oplossingen niet door de buurtbemiddeling bedacht, dat moet echt uit de buren zelf komen. Als een van de buren niet wil meewerken, kan er aan de partij die het bemiddelingstraject in wilde gaan nog een coachend gesprek plaatsvinden. Dit is om de buur handvatten te geven voor het omgaan met een situatie die misschien niet opgelost gaat worden. Als er geen bemiddelingsgesprek plaatsvind stopt mogelijk ook de overlast niet. Het gesprek wordt aangeboden om ervoor te zorgen dat degene die de overlast ervaart, hier zo goed mogelijk mee om kan gaan. Na het gesprek kan diegene wellicht anders naar het probleem gaan kijken om er minder last van te ervaren.

Wat kenmerkt een buurtbemiddelaar?

Wanneer er een voorgesprek met een nieuwe bemiddelaar heeft plaatsgevonden, krijgt diegene een driedaagse training. De vaardigheden en technieken worden tijdens de opleiding aangeleerd, maar een belangrijke eigenschap voor het zijn van een buurtbemiddelaar is oordeelloos luisteren. “Oordeelloos omdat je heel erg neutraal en onpartijdig je rol moet kunnen invullen.”

Voor vrijwilligers is het buurtbemiddelaar zijn een best belastende taak. Maar het levert ze ook veel voldoening op. “Op deze manier heel persoonlijk bij iemand thuis zijn of haar verhaal aan te kunnen horen en er iets mee kunnen doen. Het brengt je echt iets, niet vanuit zelfontplooiing maar wel voor het kunnen bijdragen aan de maatschappij.” Een aantal van de bemiddelaars is al met pensioen, terwijl anderen juist buurtbemiddeling doen naast hun baan. Op die manier kan het ze ook iets brengen voor hun eigen werk; “Sommige dingen neem je mee, uiteraard niet inhoudelijk vanwege de vertrouwelijkheid, maar wel op gebieden als samenwerking.” Bemiddelingsgesprekken vinden altijd met z’n tweeën plaats, zo neemt iedereen zijn eigen bagage mee. Gesprekken vinden ook voor de veiligheid met z’n tweeën plaats, ook zorgt het werken in duo’s voor een betere samenwerking, omdat er dan alsnog vanuit meerdere perspectieven naar een situatie wordt gekeken.

Sinds de coronaperiode is het bij de buurtbemiddeling een stuk drukker geworden. Er is een grote toename geweest maar die is ook gebleven. “Je weet nooit of de problematiek is toegenomen want iedereen heeft wel issues, maar je kan ze maar beter bespreekbaar maken want een conflict lost zichzelf nooit op. Het zou ook nog kunnen dat de coronaperiode ervoor heeft gezorgd dat mensen ons beter weten te vinden.”

Meer begrip

“Er ontstaat vaak meer begrip door inzicht in elkaars situatie. Vaak zijn mensen heel boos op elkaar omdat ze helemaal niet weten wat er speelt rondom een bepaalde buur. Bijvoorbeeld iemand die een tijdje op krukken moest lopen en daardoor de auto dichterbij moest zetten, dat werd dan niet gecommuniceerd omdat er bijvoorbeeld geen contact meer is. Het groeten van elkaar op straat is dan ook een veelgemaakte afspraak, omdat het een basis is om weer met elkaar in gesprek te gaan.”

Conflicten tussen buren kunnen zorgen voor groeiende problemen, maar buurtbemiddeling biedt een laagdrempelige manier om problemen bespreekbaar te maken. Of nu het hele proces wordt doorlopen, of het probleem alleen kenbaar wordt gemaakt, vaak brengt het buren dichter bij elkaar. Van elkaar groeten op straat, tot het gewoon leren kennen van elkaar. Dit zorgt ervoor dat mensen elkaar weer leren kennen, en durven te praten over problemen die ze ervaren. Zoals eerder verteld, een conflict lost zichzelf niet op. Op deze manier zorgt buurtbemiddeling niet alleen voor het faciliteren van een oplossingsgesprek, maar ook voor een samenleving waarin mensen beter met elkaar op kunnen schieten.

Heb jij nog vragen of opmerkingen over dit artikel, of wil je gewoon reageren? Dat kan op kruiskampcourant@gmail.com

Fotobron: Pexels