Al 53 jaar woont Jopie Voortman (77) in Voorstad-West. Sinds die tijd zet ze zich als vrijwilliger in voor haar buurt Rode Dorp. ,,Ik heb hier hele leuke tijden beleeft. Ik heb zoveel mooie herinneringen’’, vertelt ze. Nog steeds is ze vaak te vinden in buurthuis Het Enkhuis. Sinds die eerste jaren dat ze betrokken raakte, is er veel veranderd.

Hart voor de buurt

Tientallen jaren lang was Jopie elke dag van de week in het Enkhuis te vinden. Om te helpen, te organiseren en te verbinden met mede-buurtbewoners. ,,Vroeger zat ik hier echt van half negen tot vier uur ‘s middags. Ik heb ondertussen ook nog wel gewerkt in het Deventer ziekenhuis, in de keuken. Maar als ik dan klaar was, om vier of vijf uur, dan kwam ik hier naartoe.” Inmiddels is het ruim vijftig jaar geleden dat Jopie begon mee te draaien als vrijwilliger in het Enkhuis. Met de beheerder zette ze een kinderkamp op voor kinderen van minder bedeelde families. Deze zomerkampen vinden nog steeds plaats.

Tegenwoordig doet Jopie minder vrijwilligerswerk, maar nog steeds helpt ze mee met het organiseren van het kaarten voor dames, de bingo en koken met de beheerder. ,,Ik doe nog wel veel eigenlijk. Ik ben nog altijd de eerste die hier is. Maar niet meer hele dagen. Ik kan dat ook niet meer hoor.” Ook komt ze nog steeds naar het Enkhuis voor de gezelligheid. ,,Ik kom ’s morgens om een uur of negen een bakje thee drinken en dan ga ik weer naar huis.”

Buurschap vroeger en nu

 Volgens Jopie is de bedrijvigheid in het Enkhuis sinds de eerste jaren dat ze meedraait flink afgenomen. Zo komt er een stuk minder volk langs voor een praatje of om deel te nemen aan buurtactiviteiten. Daardoor ziet ze vaak dezelfde vaste clubjes. ,,Vroeger was het allemaal bij elkaar, hup. Het zat hier vaak vol en er kwamen veel mensen langs voor kopje koffie. Elke week was er wel wat te doen. Ook door de corona had het een tijdje stilgelegen. Het begint nu weer een beetje op te bloeien gelukkig.”

Jopie denkt dat het buurthuis minder volk trekt doordat mensen tegenwoordig wat meer op zichzelf zijn. In het bijzonder jongeren. Vroeger waren deze een stuk meer betrokken bij vrijwilligerswerk en buurtactiviteiten. Volgens Jopie komt dit doordat ze tegenwoordig drukker zijn met werken en andere interesses hebben ontwikkeld. ,,Ze zijn niet gebeiteld aan deze wijk. Maar er is hier ook niks te doen voor die jongelui”, geeft ze toe.

,,Je overliep elkaar niet, maar was er wat, dan stond iedereen voor elkaar paraat.”

Ook kinderen komen minder op activiteiten af. Jopie vermoedt dat online spelletjes en het internet daar mee te maken hebben. ,,Ze komen uit school en ze zitten weer achter dat ding”, verwijst ze naar de mobiele telefoons. ,,Buitenspelen zie je ze ook haast niet meer. Af en toe eens met mooi weer.”

Als jonge vrouw was Jopie zelf wel veel in het Enkhuis te vinden. ,,Toen deden we echte volksdingetjes. Toen had je nog niet die disco’s en dat uitgaan. Ik was al getrouwd en woonde bij mijn ouders. Ik moest ’s avonds om elf uur binnen wezen, getrouwd of niet”, lacht ze.

Mensen zaten vroeger ook veel meer bij elkaar in de voortuin, vertelt Jopie. ,,Je zat echt allemaal gezamenlijk op een bankje koffie te drinken. Je overliep elkaar niet, maar was er wat, dan stond iedereen voor elkaar paraat.” Nu zitten volgens haar vooral ouderen nog bij elkaar in de voortuin. Alhoewel ze de buurt als minder hecht ervaart dan vroeger is Jopie tevreden met het contact dat ze nog wel heeft met haar buren. Zelf zit ze nog steeds graag in haar voortuintje als het mooi weer is. ,,Ik woon wel in een stukje waar ze nog veel buiten zitten hoor. Het is nu slecht weer maar anders heb ik mijn tuintje wel vol met koffiedrinkers. Wel van mijn eigen leeftijd.”

,,Moet je zien wat hier allemaal gebeurt, eerlijk waar. Zo mooi hoor.”

Ondanks dat het aantal vrijwilligers is afgenomen gedurende de afgelopen decennia is Jopie onder de indruk van de inzet van vrijwilligers die er wel zijn. ,,Moet je zien wat hier allemaal gebeurt, eerlijk waar. Zo mooi hoor.” Ze voegt daaraan toe dat vrouwen toch wel meeste karren trekken in het buurthuis. ,,Vrouwen overheersen hier wel. Maar ik denk overal wel een beetje.”

Eigen buurtje

Veel traditionele buurthuizen, zoals het Enkhuiszijn al een hele tijd geleden verdwenen uit Voorstad. Bijvoorbeeld die in Driebergen, een buurtje in West naast Rode Dorp. Volgens Jopie is het Enkhuis nog steeds een écht buurthuis. Andere wijkcentra bestaan vooral uit verschillende faciliteiten zoals een bibliotheek of een gezondheidscentrum. ,,Wij zijn echt de ouwe.”

Voorstad telt ruim tienduizend inwoners. Het is een grote, uitgestrekte wijk die bestaat uit allerlei kleinere buurtjes. Veel contact met Voorsteders buiten Rode Dorp heeft Jopie niet. Voorsteders uit Oost of Centrum komen volgens Jopie ook niet naar het Enkhuis toe. ,,Je hebt toch je eigen wijkje. Dat heb je opgebouwd. Het worden toch vanzelf weer clubjes.”

Verstoppertje

Haar mooiste herinneringen aan het Enkhuis? Jopie denkt een tijdje na. ,,Ik heb hier hele leuke tijden beleeft. Ik heb zoveel mooie herinneringen.” Dan schiet één van die herinneringen haar te binnen. ,,Het was zo een onbenullig ding. Dan deden we ’s avonds de lichten uit en dan gingen we verstoppertje spelen in het gebouw. Allemaal volwassenen, mannen en vrouwen. Moet je nagaan. Ik was vroeger echt maf hoor, ik deed overal aan mee. Ik hield erg van verkleedpartijen, daarbij was ik haantje de voorste. Ze hebben me wel eens vervloekt hier. ‘Daar komt zij weer aan’”, lacht ze. ,,Dat was wel heel leuk.”

,,Ik was vroeger echt maf hoor, ik deed overal aan mee.”

Gemeente rompslomp

,,Alles kon en mocht toen nog”, vervolgt ze. Jopie vertelt dat het tegenwoordig een stuk lastiger is om spontaan iets te organiseren. ,,Er is overal zo een gedoe omheen. Vroeger ging het allemaal simpel. Er zit nu veel meer werk in. Nu moet je allemaal wegen bewandelen via de gemeente. Er is heel veel rompslomp.” Voor veel vrijwilligers die al jarenlang betrokken zijn gooit dit roet in het eten. ,,Veel mensen hebben er geen zin meer in.” Daardoor kun je minder met elkaar opbouwen dan vroeger merkt Jopie. “Heel jammer, die tijd krijg je nooit meer terug”.

,,Er is overal zo een gedoe omheen. Vroeger ging het allemaal simpel. Die tijd krijg je nooit meer terug.”

Sterker buurschap

Hoe het buurschap versterkt kan worden volgens Jopie? ,,Door hier naar binnen te lopen denk ik. En te vragen wat je kan doen. We hebben wel eens mensen die de drempel te hoog vinden. Die durven niet terwijl alles hier heel simpel is. Je wordt niet buitengesloten. Ik zeg, kom eens een keer langs. En dan vinden ze het toch wel leuk.”