Lopend door Pathmos vallen verschillende dingen op: de met rode dakpannen beklede daken, de kriskras kleine straatjes waarmee je het gevoel krijgt dat je in een dorp rijdt, maar mogelijk nog opmerkelijker het groene plaatje bij de Willem de Clercqstraat, waar Willem en Betsie van Voorstplein op staat. Het is misschien een beetje verwarrend, het is namelijk geen officieel straatnaambord, maar voor de bewoners uit Pathmos is hij toch echt officieel belangrijk.

Het bordje wat sinds 2015 er hangt, maar een paar jaar later nog eens is bijgewerkt houdt de namen van twee onmisbare personen uit Pathmos en zijn recente geschiedenis in leven. De namen reflecteren het typische noaberschap en hoe belangrijk sociale cohesie in een buurt kan zijn, dat is zelfs koninklijk beloond. Dit heeft Ismael van Voorst, zoon van Willem en Betsie van Voorst, maar al te goed begrepen toen de belangrijke rollen van zijn ouders ineens niet meer werden uitgevoerd. Een groot gemis, niet alleen bij de nabestaanden, maar ook in de wijk. Er viel een vangnet weg, maar nog belangrijker, een luide stem in de wijk.

Opvoeding en invloeden

Op 1 maart 1947 is Willem van Voorst ter wereld gekomen in de Enschedese arbeiderswijk Pathmos. In een klein arbeidersgezin is hij geboren, maar onder de neus van oma zijn de broers Van Voorst grootgebracht. In zijn jeugd stond Willem altijd met zijn neus vooraan. Het is de naoorlogse tijd en de rebelse Willem is een echte nozem. “Als zijn oudere broer ruzie had met andere kinderen dan waarschuwde hij ze altijd dat hij zijn broertje zou ophalen,” vertelt Ismael glunderend. “Hij was altijd echt een eerlijk boefje, en dat is hij nooit kwijtgeraakt. Met de tijd heeft hij het juist ten goede gebruikt.” Zijn stem werd gerechtvaardigd en belangrijk voor Pathmos. Maar niet alleen die van hem.

Hoe tegenpolen elkaar aantrekken viel de timide en ingetogen Betsie als een blok voor deze rebelse nozem. Opgegroeid in een heel christelijk gezin was Betsie een echte blauwhelm. Zo vertelt Ismael: “Zij had de kracht om op een hele kalme manier de vrede te bewaken en mensen te helpen waar nodig en dat kon ze goed.” Ze kon mensen het goede pad op sturen en zo is dat ook gelukt met haar grote liefde, Willem van Voorst. Hoewel Betsie niet geboren was in Pathmos, zijn zij al snel samen gaan wonen en op hun 18^e getrouwd.

In die tijd hadden de jonge initiatiefhebbers niet veel. Het was een eenvoudig, maar netjes bestaan. Niet geheel verwacht sinds het imago van de wijk die toen al ter sprake was, bestaande uit buiten zitten op bierkratjes en bonje met de buren, niet het leven van de familie Van Voorst weerspiegelde. Er zat aan het imago een stigma en Willem probeerde alles op alles eraan te doen om daar af te komen. “Hij wilde laten zien dat er heel veel sociale mensen in de wijk woonden en dat zij heel veel voor elkaar over hadden en veel dingen samendeden. Maar daarvoor moest iemand zijn handen in het vuil steken en dat waren mijn ouders.”

Doorgaan en aanpakken

Zodoende begon het duo met de uiteindelijk vele plannen die tot op heden een verschil maken in de wijk. Aan de Willem de Clercqstraat beginnen de plannen als de familie van Voorst een gezin heeft met drie jonge kinderen. Er waren weinig speelplekken en daar wilden Willem en Betsie wat aan doen. “Zij hebben zich samen met de buurt hard gemaakt voor een speeltuintje,” vertelt Ismael. “Ze kregen van de gemeente het materiaal maar moesten het verder zelf uitzoeken.” Het koppel laat zich hierdoor niet ontmoedigen, samen hebben ze mensen opgetrommeld die goed waren met het in elkaar zetten van de speeltoestellen. “Het echte wijkgevoel zie je hierin terug, iedereen stond klaar voor elkaar.” Maar van het speeltuintje kwamen weer problemen. Er waren geen prullenbakken bij het speeltuintje geplaats, dus er lag veel rotzooi. Met een compromis heeft Betsie óók dat voor elkaar gekregen bij de gemeente. “Mijn moeder ging het zelf wel weer leegmaken en weggooien, als dat ervoor zorgde dat het speeltuintje netjes bleef en de kinderen ervan konden genieten, dan was alles het waard.”

Maar het speeltuintje was pas het begin. Door het Britse tuindorp idee is er in de wijk weinig plek voor veel groen, door de vele bestrating. Het was er kaal volgens Betsie en zij had daar een oplossing voor: bloembakken in de wijk. De gemeente zorgde voor de bakken, maar wederom moest Betsie zelf de bloemetjes halen en poten. “Mijn ouders hadden tot hun 40^e geen auto. Alles ging op de fiets.” Wind, hagel of juist een zonnetje, Betsie fietste met gieter in haar hand langs alle plantenbakken en gaf de bloemetjes water. Wanneer de bloemen verdord waren haalde ze die weg en kwamen er, naast de gieter in de hand, wat bloemetjes mee in de mand en zo ging Betsie door Pathmos om de wijk wat op te fleuren.

Stem in de wijk

Met een walkman in de hand, luisterend naar ‘Doe Maar’ of ‘Queen’ waren er in de jaren tachtig veel nieuwe impressies, maar in Pathmos zelf werd ook gekeken naar wat er vernieuwd kon worden. Er waren namelijk verschillende renovaties in de wijk uitgevoerd door de woningcorporatie De Woonplaats. “In die tijd was er nog geen echte wijkraad en hadden de bewoners van Pathmos niet echt een duidelijke stem”, vertelt Ismael. Dit vonden Willem en wat andere buren jammer en wilden daar wat aan veranderen. “Zo is de wijkraad opgericht en tot heden bestaat deze nog.” Maar dat was lang niet alles waar Willem van Voorst mee bezig was. De dikke steen, een blad waar mensen belangrijke berichten konden plaatsen, werd tot stand gebracht, waar uiteindelijk de buurtkrant uit op zou bloeien. “En daar zit ik nu in de redactie van, zo is de cirkel weer rond”, vertelt Ismael trots.

Met uiteindelijk in 2003 een expositie in de wijk wat uitgroeide tot het hedendaagse buurtmuseum is er veel gedacht aan de sociale cohesie in de wijk. Dit is niet onopgemerkt gebleven. Het echtpaar is in 2013 bij de inhuldiging van koning Willem-Alexander uitgenodigd als twee van de 150 gasten die op uitzonderlijke wijze inzet hebben getoond voor hun gemeenschap of maatschappelijk belangrijke rollen hebben vervuld. “Een echte eer en ook best bijzonder,” vertelt Ismael. “Normaal gesproken wordt iemand uitgenodigd en mag de partner van deze persoon mee. Mijn ouders daarentegen zijn beide zelfstandig uitgenodigd en dat is vereeuwigd op een foto met alle genodigden.”

Willem is samen met zijn vrouw Betsie niet meer weg te denken uit het beeld van Pathmos. Tegenwoordig loop je in Pathmos, zie je de met rode dakpannen beklede daken, de kriskras kleine straatjes die het dorpsgevoel weerkaatsen, maar ook het groene onofficiële officiële straatnaambordje: Willem en Betsie van Voorstplein.