Een plek voor inwoners om elkaar spontaan te ontmoeten, eens een drankje te doen op zaterdagavond en met vrienden naartoe te gaan. Een plek waar in de kleinere dorpen de verbinding met elkaar zichtbaar wordt. Want naast een supermarkt, bakkerijtje of pakketpunt is er vaak niet veel meer te vinden in de kleinste dorpen. In Scharnegoutum is er inderdaad een supermarkt, een bakkerij en een basisschool. Voor activiteiten is er een dorpshuis. Genoeg ruimte voor ontmoeting in het Friese dorp, vinden sommigen. Een ander deel van de inwoners mist nog steeds een kroeg in hun dorp.

Thermometer
`Wat mist u als inwoner van Scharnegoutum in het dorp?’ staat op een grote fysieke thermometer bij de ingang van de supermarkt. Bezoekers kunnen hierop aangeven wat ze missen, zoals bepaalde voorzieningen of een gevoel. De voorbijgangers schrijven hun antwoorden op een memoblaadje en plakken dit op de thermometer. Hoe hoger op de thermometer, hoe belangrijker zij dit onderwerp vinden.

Eén antwoord luidt: ‘Een zwemplek waar jeugd veilig kan zwemmen’, geplakt op het oranje gekleurde deel van de langwerpige plank die fungeert als thermometer. Verder zijn veel inwoners van mening dat er in het dorp eigenlijk het nodige wel te vinden is. “En voor hetgeen dat er niet is, is Sneek niet verder dan een paar minuten fietsen”, zegt een mevrouw.  Ze is ondertussen al 40 jaar geleden vanuit Sneek verhuisd naar Scharnegoutum. Ze profiteert nog steeds zoveel van de nabijheid van de stad dat ze zich eigenlijk nog steeds Sneker voelt. Haar enige suggestie voor een antwoord op de plank wordt na een kort gesprek dan toch opgeplakt. “Ja, dan misschien toch een kroeg. Ik denk dat de jongeren dat hier wel kunnen gebruiken.” 

In de buurt
Scharnegoutum heeft inderdaad geen kroeg. Wel telt het een supermarkt, een apotheek, een basisschool, een dorpshuis, een kerk, bushaltes en meerdere sportverenigingen. Daarnaast een bakker en een bloemist, maar geen kroeg. In Sneek, op zo’n vijftien minuten fietsen, zijn er meer dan genoeg kroegen voor de inwoners van Scharnegoutum. Echt dichtbij voor bijvoorbeeld ouderen die wat minder mobiel zijn, is het echter niet. Jeugd uit het dorp zoekt de stad dan wel weer op. Daarnaast weten zij de cafés in de dorpen in de omgeving goed te vinden. Zo is er in Easterein, op een half uurtje fietsen, café Bergsma. Aan opties buiten het dorp dus geen gebrek.

Belangrijke voorzieningen
Bij de thermometer is er geen gebrek aan reacties op de vraag. Een paar jongeren lopen langs en hebben geen tijd om te blijven staan, maar wijzen het briefje met ‘kroeg/cafe’ dat bovenin hangt vastberaden aan. “Ja, dat missen wij hier!”, wordt er nog op de parkeerplaats van de supermarkt geroepen. Niet alleen de jongeren blijken een kroeg te missen. Een oudere vrouw loopt langs en wijst hetzelfde briefje aan. “Ja, ik denk toch wel dat een kroegje leuk zou zijn hier in het dorp. Dan kan ik ook eens een borrel buitenshuis doen.”

Dat de inwoners van Scharnegoutum een kroeg missen is niet gek. Uit een panelonderzoek van Planbureau Friesland (2022) over voorzieningen voor inwoners in de provincie blijkt dat 43% procent van de respondenten de nabijheid van een café (heel) belangrijk vindt. Een dorpshuis, buurtcentrum of wijkcentrum wordt echter vaker (65%) aangegeven als (heel) belangrijk.

Zo’n voorziening heeft Scharnegoutum wel; aan de Legedyk ligt een multifunctioneel centrum inclusief dorpshuis, genaamd het Swettehûs. Toch blijkt dit dorpshuis het gemis van een kroeg niet helemaal in te kunnen vullen.

Spontaniteit
In het dorpshuis is in ieder geval een tap te vinden, net als in de sportkantines. Een biertje drinken is in beide gevallen dus mogelijk. Maar waar ontbreekt het dan aan? Bij het dorpshuis lijkt er een figuurlijke drempel te liggen doordat je er niet spontaan kunt binnenlopen. Voor een vergoeding kan de ruimte afgehuurd worden en voor een extra huurbedrag mag je ook gebruikmaken van de bar zelf.

Dat lijkt bij de mogelijke gebruikers van zo’n ruimte toch ontoegankelijk te voelen. “Het nodigt niet echt uit”, vindt Klaas Fokke Plantinga (24), die nu liever bij vrienden thuis wat gaat drinken. “Ik denk dat ons dorp wel een kroegje zou kunnen gebruiken, niet alleen vanuit eigen belang. Het zou dan een soort woonkamer van het dorp worden, met een casteleijn, waar iedereen zo naar binnen kan lopen.”

“Dat snap ik wel”, reageert Jan Luimstra, secretaris van het dorpsbelang, instemmend op de hoge drempel die het dorpshuis figuurlijk lijkt te hebben. “Een kroeg is toch anders dan een dorpshuis.  Je kunt er inderdaad zo binnen lopen en je hoeft niet te reserveren.”

Rendement
Volgens de inwoners van het dorp zou een kroeg dus een goede toevoeging kunnen zijn in Scharnegoutum. Of dit ook rendabel kan zijn is een andere vraag, volgens Luimstra. “Het dorp is niet groot genoeg voor een kroeg. Het moet wel elke dag uit kunnen en dat kan het misschien alleen in het weekend.” Boazum, een dorp zo’n vijf kilometer verderop, is een goed voorbeeld volgens de secretaris van het dorpshuis. De eigenaresse van de Boazummer Mjitte  is op afspraak open en opent haar deuren voor verenigingen die daar willen zitten. In de zomer is het dorpscafé van Boazum, waar overigens ook jongeren uit Scharnegoutum komen, elke dag open. Luimstra: “Tijdens de zomermaanden, als men erop uitgaat, zitten er veel mensen op het terras.”

Boazum is dus wellicht een voorbeeld van hoe het in Scharnegoutum ook zou kunnen. Iemand moet dan wel die casteleijn in Scharnegoutum willen zijn. Mocht er ooit iemand dat avontuur willen aangaan, dan zou dat de jeugd van Scharnegoutum blij maken. Voor nu zullen zij de fiets naar Sneek pakken voor een biertje.

Wat zou een café in een dorp kunnen toevoegen? In Reahus baten Mark Storteboom en Liset Storteboom – de Ree de dorpskroeg uit. We gingen langs bij de damavond in café de Ree. Het café is, net als de Boazumer Mjitte niet altijd elke dag open, maar alsnog is het ‘het kloppende hart van het dorp’.

Wilt u iets kwijt over dit onderwerp? Mist u ook een kroeg in Scharnegoutum of een ander dorp? Of vindt u juist heel wat anders? Reacties en op- en/of aanmerkingen mogen gemaild worden naar freya.haaijes@windesheim.nl