Verslag: Kimberly Verhoeven

Afgelopen verkiezingen heeft Nederland de PVV de grootste zetel positie ingenomen. Een partij die als kernwaarde het stoppen van de asielstroom heeft. Tegelijkertijd klinkt er in Vroomshoop een sterk tegengeluid. Hier helpt Vluchtelingenwerk in Twenterand juist een binding te leggen tussen de asielzoeker en het dorp. Met een periode van anderhalf jaar proberen zij hen te ondersteunen bij integratie, waarbij vinding met de gemeenschap een grote rol speelt.

Veel aspecten vormen een verbinding met de plaats waarin je woont. Voor nieuwkomers kan het een uitdaging zijn om te integreren als de lokale bevolking en voorzieningen niet direct op hen gericht zijn. Volgens vluchtelingenwerk kunnen vluchtelingen dit sterker ervaren. Waarbij het vaak jaren duurt voordat ze de taal volledig beheersen en volledig kunnen deelnemen aan de samenleving. In hun geval is het vaak dat ze hun leven eerst opbouwen voor ze aan binding kunnen denken. Myrthe Pesch, een toegewijde medewerker van Vluchtelingenwerk, speelt een cruciale rol in het proces van integratie. “In sommige gevallen kan het zijn dat verbinding gaandeweg wel ontstaat, maar voor meeste gevallen is het vooral overleven”. Maar niet te min probeert Myrthe hen te helpen. “We proberen hun in contact te brengen met mensen van dezelfde nationaliteit of afkomst en verwijzen hun naar sociale activiteiten in de hoop dat ze snel zelfredzaam worden.”

De weg naar Vroomshoop

De bureaucratische procedure voor vluchtelingen in Nederland begint wanneer ze zich melden op locaties zoals Schiphol, Ter Apel, of Zevenaar voor gezinshereniging. Hier start iemands asielprocedure, met redenen waarom ze gevlucht zijn van hun herkomstland. De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) beoordeelt hun recht op een verblijfsvergunning door middel van een gesprek. Na een toekenning van vijf jaar volgt een evaluatie, waarbij de mogelijkheid om terug te keren naar het herkomstland wordt overwogen. “We krijgen nu veel mensen uit Syrië en stel over vijf jaar is Syrië helemaal opgebloeid en alles is weer goed, dan is er een kans dat hun verblijfsvergunning niet verlengd wordt,” vertelt Myrthe. In deze asielprocedure verblijven vluchtelingen meestal in een Asielzoekerscentrum (AZC), die verspreid liggen door heel Nederland.

Ondanks een verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd blijven vluchtelingen, ironisch genoeg, geen ‘echte’ Nederlanders. Deze verblijfsvergunning staat niet in rechten tegenover een Nederlands paspoort, maar kan ook niet aangevraagd worden voor je vijf jaar. Je kan hierdoor bijvoorbeeld na al meer dan vijf jaar in Nederland te hebben gewoond nog steeds niet stemmen. Het verkrijgen van het staatsburgerschap is een complex proces dat verder gaat dan de toekenning van een verblijfsvergunning. Dit zogeheten neutralisatie van je burgerschap is een heel proces in zijn eigen.

Het leven in Vroomshoop

In Vroomshoop, waar vluchtelingen voor onbepaalde tijd een verblijfsvergunning en een woning toegewezen krijgen, is de uitdaging om binding op te bouwen. “Twenterand is een moeilijke gemeente voor statushouders om te gaan wonen. Dit komt omdat hier meestal de kleine dorpen liggen, waar meningen over vluchtelingen zijn. Politieke klimaat is het al niet heel welwillend over vluchtelingen en de bereidheid van de lokale bevolking om zich met hen te verbinden, is beperkt.” Ook in Twenterand kwam uit de stemmingsuitkomt dat PVV de grootste partij was. In alle gemeenten zijn er afspraken gemaakt over hoeveel percentage van de huurwoningen die vrijkomen beschikbaar gesteld moeten worden voor statushouders. “Twenterand heeft er circa 100 per jaar. Tot juli was het: 49 en vanaf juli 53. Dit is los van Oekraïense vluchtelingen, die hebben een speciale regeling. Dit kan wat tijdig duren voor ze er een krijgen en in de tussentijd verblijven ze in een Asielzoekers Centrum. Dit kan soms wel drie jaar duren.”

Binding met Vroomshoop

“In een AZC bouw je bijna geen binding op met het land of dorp, omdat je vol in je asielprocedure zit en je net een vluchtroute achter de rug hebt. Dat is meestal niet de meest makkelijke route naar Nederland. Dus ik durf wel te stellen dat voor binding weinig ruimte is”. Het moment dat ze verhuizen naar de gemeente komt er meer rust naar voren en is er ruimte voor bindingen.” Vluchtelingenwerk neemt de rol van bemiddelaar op zich, waarbij het vergroten van sociale netwerken en het introduceren van nieuwkomers bij de buren essentieel is. Toch blijven beperkte sociale voorzieningen voor statushouders een obstakel, vooral voor diegenen die de Nederlandse taal nog niet volledig beheersen.

Het streven naar binding met het dorp is een langdurig proces dat verder gaat dan de bureaucratische stappen. Terwijl Vroomshoop zich inzet om een thuis te bieden aan degenen die zijn gevlucht, blijft de uitdaging bestaan in een verdeelde samenleving waar politieke standpunten de weg naar verbinding bemoeilijken.