Er is ontzettend veel te doen om 5G. In de krant lees je berichten over in de fik gestoken 5G-zendmasten, omdat omwonenden claimen dat ze slachtoffer zijn van de straling. Op tv zijn verschillende reclames van providers te zien, die de futuristische mogelijkheden van 5G tonen. Neem bijvoorbeeld T-Mobile. Zij hebben een reclamecampagne opgezet met als naam: ‘The impossible tattoo – Powered by 5G’. Te zien is hoe de Nederlandse actrice Stijn Fransen zich voorbereid op de eerste wereldwijde tattoo via 5G. Een tattoo, die op afstand wordt gezet want, de tatoeëerder tatoeëert vanuit een andere locatie op een siliconen nep arm. Via de 5G technologie worden de bewegingen van de tatoeëerder doorgestuurd naar een robotarm, die de tatoeage zet op de arm van de actrice. Ontzettend interessant, maar je kan je afvragen: Wat heeft dit te maken met je telefoonabonnement? En, in hoeverre is 5G al in gebruik?

Wat is 5G?

Allereerst is het van belang om te weten wat 5G is en wat het verschil is met het bekende 4G. Volgens het Agentschap Telecom is 5G een nieuwe generatie mobiele telecommunicatie, dat niet alleen de toenemende vraag naar mobiele communicatie opvangt, maar ook zorgt voor nieuwe innovatieve toepassingen. Het verschil tussen 5G en 4G is, dat 5G in tegenstelling tot 4G zorgt voor een snellere dataoverdracht, een kortere reactietijd en meer betrouwbare verbindingen.

Draadloze mobiele communicatie, oftewel 4G en 5G, maken gebruik van frequenties. Antennekaart Nederland brengt de frequenties in kaart en koppelt deze aan de netwerken. De frequenties, ook wel frequentiebanden genoemd, waar 4G in Nederland gebruik van maakt zijn: 800 megahertz, 900 megahertz, 1800 megahertz, 2100 megahertz en 2600 megahertz. Nu is 5G een nieuweling en moeten daar nieuwe afspraken over worden gemaakt. De Europese Unie heeft besloten om 5G drie frequentiebanden toe te wijzen namelijk: 700 megahertz, 1800 megahertz, 3,5 gigahertz en 26 gigahertz. De 26 gigahertzband, ook wel de millimeterwaveband wordt pas over enkele jaren beschikbaar gesteld.

3.5 GHz oftewel de ‘afluisterband’

Uiteindelijk is het allemaal te doen om de 3,5 gigahertz frequentieband. Om het maximale uit het 5G-netwerk te halen – en er dus als consument ook profijt van te hebben – is de 3,5 gigahertzband nodig. Er is echter één probleem, die 3,5 gigahertz wordt nu gebruikt door Defensie in het Friese Burum. Daar staan radioschotels van de militaire inlichtingendienst, met als functie om het Midden-Oosten af te luisteren. Als daar 5G-masten worden geplaats die gebruikmaken van de 3,5 gigahertz frequentie, dan komen er stoorsignalen in de radioschotel en wordt het afluisteren verstoord.

“Zodoende komt men uit bij het Friese Burum, waar de Nederlandse inlichtingendiensten het afluistermateriaal als wisselgeld gebruiken om samen te werken met andere inlichtingendiensten”

– Hendrik Rood Senior Consultant Stratix

“Vanuit de historie is Nederland een grote speler in de wereld van antennes en satellieten. Schotels werden voorheen en nog steeds gebruikt voor onder andere televisie, telefoonverkeer en dataverkeer naar schepen te versturen”, vertelt Hendrik Rood Senior Consultant en specialist op het gebied van telecommunicatie bij Stratix. Naarmate duidelijk werd dat deze schotels de hele wereld konden bereiken, is men deze technologie ook gaan gebruiken voor afluisterpraktijken. “Zodoende komt men uit bij het Friese Burum, waar de Nederlandse inlichtingendiensten het afluistermateriaal als wisselgeld gebruiken om samen te werken met andere inlichtingendiensten”, aldus Rood.

De grens

Waarom andere Europese landen wel en Nederland niet? Dat komt door het vlakke landschap in Nederland. Hoe hoger de frequentie, hoe moeilijker de golfjes door hoge gebouwen of over bergen heen kunnen komen. Aangezien Nederland heel vlak is, wordt het grondstation in het Friese Burum niet beschermd door bergen of duinen. Daar kan het stoorsignaal namelijk niet doorheen. Dus moet er een oplossing komen, want operators en andere bedrijven staan te springen om 5G te lanceren.

KPN, Vodafone en T-Mobile zijn de grootste operators in Nederland. Zij willen niets liever dan die 3,5 gigahertz kopen op de Multibandveiling. Om dat voor elkaar te krijgen, moet er gelobbyd worden. De overheid, die uiteindelijk beslist, heeft dus aan de ene kant te maken met Defensie en aan de andere kant de operators. Defensie wil niet hun grondstation kwijt en de operators willen 3,5 gigahertz kopen. Hoe gaat dit in zijn werking?

‘Keihard zaken doen’

De overheid heeft besloten om in 2022 de 3,5 gigahertz te veilen aan KPN, Vodafone en T-Mobile. De drie operators hebben Den Haag overtuigd van de essentie van 5G. Volgens Rood hebben zij dit gedaan door ‘keihard zaken te doen’, oftewel te lobbyen. Er is een jaar lang touwgetrokken tussen Defensie en de operators en uiteindelijk heeft de staatsecretaris besloten om Defensie toch te verzoeken elders te gaan afluisteren. Rood: “In brieven naar de Kamer heeft men het over ‘verplaatsen’ naar geheim buitenland. Waar blijft speculatie.”

“Zij moeten tegen het huidige systeem aantrappen”

-Hendrik Rood Senior Consultant Stratix

Volgens Rood hebben operators overdreven als het gaat om de essentie van 5G: “Zij moeten tegen het huidige systeem aantrappen, om voor elkaar te krijgen dat de 3,5 gigahertz beschikbaar gesteld zou worden.” Het netwerk heeft nuttige toepassingen, maar voor de consument is het eerder een marketingtruc geweest dan een baanbrekende technische ontwikkeling met oneindige mogelijkheden op je smartphone.

Onder de denkbeeldige lijn van het Amsterdamse IJ naar Zwolle wordt al wel gebruikt gemaakt van de 3.5 gigahertzband. De overheid heeft een aantal bedrijven de mogelijkheid gegeven om te experimenteren met de 3,5 gigahertzband. In de Rotterdamse haven worden containerwagens automatisch aangestuurd, mede mogelijk gemaakt door de 3,5 gigahertz frequentie. Operators zien dit als een gemiste verkoopkans. Kortgezegd: operators willen de concurrentie voor zijn en de 3,5 gigahertzband bemachtigen om het vervolgens te verkopen in het bedrijfsleven. Denk daarbij aan 5G inzetten in de landbouwsector, in het verkeer, in de zorg etc.

Wat gaat het ons brengen?

Even terug naar de vraag: Wat hebben consumenten aan het nieuwe 5G-netwerk en wat gaat het ons in de toekomst brengen? Op YouTube heeft operator KPN een serie gemaakt waarin zij antwoord geven op deze twee vragen: “Door de snellere rekenkracht van 5G mooiere diensten maken.” En: “Een kijkje nemen in de toekomst van gaming, want daar gaat 5G een hoop betekenen.” Oftewel, innovatieve diensten voor de bedrijvensector en nieuwe games voor de consument?

5G kan gebruikmaken van de bandbreedte 700 megahertz en de 1800 megahertz. Op de website van antennekaart is te zien dat KPN en T-Mobile 5G hebben aangezet op 700 megahertz en Vodafone 1800 megahertz heeft uitgekozen. Sterker nog, volgens het Agentschap Telecom is dit de beste frequentie om landelijke dekking te realiseren. Echter, kan de 700 megahertz niet de combinatie van hoge datasnelheid realiseren zoals de 3,5 gigahertz dat wel kan.

Arnoud Wokke, journalist en expert op het gebied van smartphones is ook sceptisch over de mogelijkheden van 5G anno 2021: “Providers zijn toestellen aan het verkopen met een nieuwe naam. Als je een telefoon hebt met 5G, begrijpt iedereen dat het hoger is dan 4G. Dat verkoopt goed en laat zien dat dit marketing is.” De consument heeft er wel iets profijt van, namelijk een sneller verkeer van data, maar dat verschil met het huidige 4G is bijna niet merkbaar. Als je kijkt naar de toekomst van 5G voor de consument, denkt Arnoud dat providers een samenwerking aan gaan met de wereld van gaming. Hij verwacht dat providers abonnementen gaan aanbieden die gepaard gaan met games, omdat 5G een sneller reactievermogen en meer data kan versturen dan het bestaande 4G-netwerk.

Publiekplein heeft geprobeerd in contact te komen met de grootste providers in Nederland om hun kant van het verhaal te vertellen. Helaas hebben wij tot op de dag van vandaag geen (inhoudelijke) reactie gekregen op mails en via de telefoon zijn wij niet verder gekomen dan de woordvoerder.

FOTOBRON: FREEPIK

Dit is een artikel geschreven door journalisten bij Publiekplein (een samenwerking tussen RTV Oost en studenten journalistiek). Zij onderzoeken de bereikbaarheid van 112 in Overijssel. Heeft u ervaring met slechte bereikbaarheid, meld het ons (klik hier). Of wilt u op de hoogte blijven van de producties over de bereikbaarheid van 112 (klik hier). Meer lezen over de producties van publiekplein, klik hier.