Stadkamer: makelaar tussen onderwijs en cultuur
Met een makelaarsfunctie tussen het onderwijs en culturele veld heeft Stadkamer een unieke positie in Zwolle. Hiermee toont de bibliotheek haar onmiskenbare maatschappelijke belang aan. Karin Visscher, senior-adviseur Cultuureducatie en Ellen Geersing, senior-adviseur Media- en Taaleducatie van Stadkamer vertellen hoe Stadkamer zich inzet voor lezen, cultuur en kansengelijkheid.
Makelaar
“Vroeger was Stadkamer alleen een bibliotheek, maar de laatste jaren is de rol van de bibliotheek erg veranderd”, vertelt Visscher. Cultuuronderwijs werd in Zwolle aangeboden door kunstencentrum de Muzerie, dat ook creatieve cursussen aanbood voor kinderen, jongeren en volwassenen. Daar kwam verandering in toen de gemeenteraad besloot de Muzerie niet meer te subsidiëren. “Dat deden zo om het vrijetijdsgedeelte over te laten aan de markt en het cultuuronderwijs toe te bedelen aan scholen om zo meer kinderen te kunnen bereiken. Het geld dat hierbij vrijkwam is gestopt in het Cultuureducatie Fonds”, legt Visscher uit.
Visscher zegt dat de bibliotheek hier graag bij wilde helpen en dat zo de fusie tussen bibliotheek en cultuurcentrum in ontstaan, waarbij Stadkamer het fonds beheert en begeleiding biedt. Dit is een unieke financiering van gemeente Zwolle volgens Visscher.
“Hoe meer een school doet aan cultuuronderwijs, hoe meer geld de school daarvoor krijgt. Om daarbij te helpen brengen wij die scholen in contact met vakdocenten, dansleraren, enzovoorts: wij zijn als het ware de makelaar tussen het onderwijs en het culturele veld.” Deze positie van Stadkamer in cultuuronderwijs is uniek in de stad, en ook op het gebied van media- en taaleducatie is de organisatie actief.
We lezen minder
Zo zet Stadkamer zich in om leesvaardigheid te bevorderen op scholen. Dat is nodig, want kinderen – en ook volwassenen – lezen steeds minder. Ellen Geersing legt uit waardoor dat komt. Zij werkt op de afdeling Media- en Taaleducatie en houdt zich hiermee bezig. “Veel mensen denken dat we minder lezen door technologie, maar dat is niet zo. Het ligt niet aan de iPad of mobieltjes, maar aan leesplezier”, zegt Geersing. Voor kinderen die op zesjarige leeftijd net leren lezen, gaat een wereld open. Het leesplezier is dan nog groot, maar rond achtjarige leeftijd moeten kinderen die leesvaardigheden omzetten om iets te gaan leren. “Dan merk je dat kinderen dat heel moeilijk vinden. De kinderen die dan geen plezier in het lezen kunnen houden haken heel snel af, en die krijgen dat ook nooit meer terug”, vertelt Geersing. “Dat gebeurt dus eigenlijk al op heel jonge leeftijd.”
Stadkamer heeft een duidelijke visie om dit probleem te bestrijden: op jonge leeftijd al beginnen met (voor)lezen, zelfs al vanaf nul jaar. Zo komen kinderen op jonge leeftijd in aanraking met boeken en bouwen ze positieve ervaringen op. Visscher benadrukt het belang van vroeg beginnen: “Als je iets wil doen aan taalontwikkeling, dan moet je dat doen in de periode van nul tot vier jaar.”
Ouders
Ouders spelen een essentiële rol in de leesvaardigheid van hun kinderen, want vroeg beginnen lezen met je kind is volgens Geersing een voorwaarde om later goed te kunnen lezen, en betere prestaties op school te kunnen leveren. Om ouders hierbij te ondersteunen stimuleert Stadkamer ook pedagogisch medewerkers op de kinderopvang en leerkrachten op basisscholen om het plezier van lezen voorop te stellen. Een voorbeeld van zo’n initiatief om kinderen zo vroeg mogelijk met boeken in aanraking te brengen is BoekStart. “Jonge ouders die net een baby hebben, krijgen van ons het aanbod een BoekStart koffertje in de bibliotheek op te halen. Daar zit een leuk prentenboekje in en informatie over de bibliotheek, zodat we ouders kunnen laten weten dat hun kind meteen lid kan worden en dat wij veel boekjes hebben voor de kinderen.”
Geen luxeprobleem
Het bevorderen van leesvaardigheid is ook een belangrijk punt voor gemeente Zwolle, vertelt wethouder Michiel van Willigen. Kinderen die basisvaardigheden zoals lezen missen lopen op school ontzettend snel een achterstandspositie op, waardoor toetsen maken moeilijker is en de kinderen ook minder plezier hebben van lezen. “Dit is geen luxeprobleem, het is echt essentieel om kinderen goed op te voeden. Daarom ondersteunt de gemeente leesbevorderingsprogramma’s van de bibliotheek.” Met goed leesonderwijs hoopt Van Willigen daarbij dat klachten van dyslexie verminderd of zelfs voorkomen kunnen worden.
Hoe doe je dat? Het begint al heel simpel: met vijftien minuten lezen per dag leer je al duizend nieuwe woorden in een jaar. “Als daar op school meer tijd voor wordt vrijgemaakt en ouders vroeg beginnen met voorlezen aan hun kinderen, geloof ik dat we kinderen enorm kunnen helpen.”
Kansengelijkheid
Een voorbeeld van een leesbevorderingsprogramma is Alle Zwolse kinderen lezen, waar 21 scholen en 9 voortgezet onderwijsscholen aan deelnemen. Van Willigen vertelt dat het programma positieve reacties van scholen oplevert en dat vanuit de gemeente nu verder gekeken wordt hoe leesonderwijs kansengelijkheid kan bevorderen.
Het is dan ook de visie van zowel gemeente Zwolle als Stadkamer om kansengelijkheid te verbeteren. “We bereiken een heel grote groep mensen voor wie ontwikkeling niet zomaar voor het oprapen ligt. Dit zijn mensen met een taalachterstand, of mensen die begeleiding nodig hebben met technologie en mediawijsheid”, zegt Visscher. Door middel van cursussen en het begeleiden van vrijwilligers hoopt de Stadkamer die mensen te helpen.
Onmisbaar
Waar in de ene gemeente het voortbestaan van de bibliotheek niet zeker lijkt, is Zwolle zonder Stadkamer nauwelijks voor te stellen. “Als bibliotheek hebben wij zeker bestaansrecht in de stad, maar dat zit ‘m vooral in dit soort bewegingen. Als je in alleen de uitleen van boeken blijft hangen, wordt het belang van de bibliotheek minder”, vindt Visscher. “Maar als je als bibliotheek laat zien waar je staat, hoe breed jouw draagvlak is en welke partners je hebt in de stad, ben je onmisbaar.”
Meer lezen over de toekomst van de bibliotheek van Overijssel? Ga naar onze homepagina en volg het laatste nieuws. Niks meer missen? Volg ons dan op Facebook en Instagram. Wil jij je verhaal kwijt over jouw ervaringen met de bibliotheek? Mail dan naar Toekomstbieb@mail.com